بردهای الکترونیکی جزئی از تمامی لوازم الکترونیکی هستند و کاربرد گسترده ای دارند. در دنیایی که انسان ها به وفور از لوازم الکترونیکی نظیر تلویزیون، یخچال و سایر لوازم برقی داخل خانه، انواع موبایل و تبلت و غیره استفاده می کنند وجود کسانی که با ساختار بردهای الکترونیکی آشنایی کامل داشته باشند ضروری است . در ادامه شناخت قطعات الکترونیکی و کاربرد روی برد را بررسی می‌کنیم .

در این صورت اگر مردم هنگام استفاده از هر یک از لوازم الکترونیکی دچار مشکل شدند می توانند به آن ها مراجعه کنند تا برد الکترونیکی دستگاه بررسی و تعمیر شود. برد های الکترونیکی که بخش مهمی از لوازم الکترونیکی هستند خود از اجزا و قطعات الکترونیکی مختلفی تشکیل شده اند که همگی روی برد نصب شده اند و اگر خراب شوند یا درست کار نکنند روی عملکرد برد الکترونیکی تأثیر گذار خواهند بود.

در این مقاله قصد داریم به معرفی قطعات الکترونیکی که روی بردها نصب می شوند بپردازیم و بررسی کنیم که هر یک از این قطعات چه وظیفه ای را بر عهده دارند.

معرفی قطعات الکترونیکی روی برد

قطعاتی که روی برد های الکترونیکی قرار گرفته اند به دو دسته کلی تقسیم می شوند : قطعات فعال یا اکتیو و قطعات منفعل یا پسیو. قطعات فعال به قطعاتی گفته می شود که توانایی کنترل جریان برق را دارند.معرفی قطعات الکترونیکی روی برد

ترانزیستور، لوله های خلاء و یکسو کننده های تحت کنترل سیلیکون همگی از قطعات فعال بردهای الکترونیکی هستند. از طرف دیگر به قطعات الکترونیکی که نمی توانند جریان برق را از طریق سیگنال های الکترونیکی کنترل کنند قطعات پسیو گفته می شود.

خازن ها، القا کننده ها، مقاومت ها و دیودها همگی از جمله قطعات الکترونیکی منفعل یا پسیو روی برد هستند. اکنون به صورت مجزا قطعات روی بردهای الکترونیکی را بررسی می کنیم.

مقاومت

یکی از مهمترین قطعات الکترونیکی که روی برد قرار دارد مقاومت است. مقاومت ها در دو نوع ثابت و متغیر تولید می شوند. این قطعه الکترونیکی برای کاهش جریان و افت ولتاژ به کار می رود و بسته به کاربرد برد الکترونیکی تعداد معینی از آن روی برد نصب می شود.مقاومت روی برد

مقاومت ها را به دو دسته معمولی و فیوزی یا سیمی نیز تقسیم می کنند. مقاومت های معمولی مکعبی شکل هستند و رنگ آن ها آبی، مشکی یا سبز است. احتمال خراب شدن این مقاومت ها بسیار کم است و زمانی که برد با مشکل مواجه می شود فقط 5% احتمال دارد که ایراد از مقاومت باشد. معمولاً روی مقاومت های معمولی هیچ عددی نوشته نمی شود.

مقاومت های فیوزی یا سیمی به شکل مکعب مستطیل هستند و معمولاً روی آن ها عدد نوشته شده است. برعکس مقاومت های معمولی احتمال این که این مقاومت ها خراب شوند و برای مدار مشکل به وجود آورند زیاد است.

برای تست کردن مقاومت لازم است که از مولتی متر استفاده شود. مولتی متر را روی حالت بوق قرار دهید و میله های آن را به دو سر مقاومت تماس دهید تا صدای بوق شنیده شود. اگر این اتفاق نیفتاد یعنی مقاومت خراب شده است.

خازن الکتریکی

یکی دیگر از قطعات الکترونیکی روی مدار خازن‌ها هستند. خازن وظیفه دارد که بار الکتریکی را ذخیره کند. واحد اندازه گیری فاراد است و معمولاً برای نشان دادن مقدار دقیق بار خازن از پیشوندهای نانو، میکرو و پیکو استفاده می‌شود.

خازن ها از نظر ساختار به دو دسته سرامیکی و الکترولیتی تقسیم می‌شوند. خازن های سرامیکی معمولاً قهوه ای یا طوسی هستند و روی آن ها هیچ عددی نوشته نشده است.

این در حالی است که خازن های الکترولیتی به رنگ های قهوه ای یا مشکی تولید و عرضه می شوند و تولید کننده معمولاً کد و مقدار ولتاژ را روی آن ها چاپ می کند. از انواع دیگر خازن ها می توان به خازن های قطبی، خازن های غیر قطبی، خازن های متغیر و خازن های قابل تنظیم اشاره کرد.

نحوه تست خازن ها برعکس نحوه تست مقاومت های الکتریکی است. یعنی شما مولتی متر را روی حالت بوق قرار می دهید و میله های آن را به دو سر خازن تماس می دهید؛ اگر بوق به صدا درآمد یعنی خازن خراب است و اگر صدا شنیده نشد یعنی خازن مشکلی ندارد.

دیودها

دیودها در مدار الکتریکی وظایف مختلفی بر عهده دارند. آن ها باید سیگنال های AC را به سیگنال های DC تبدیل کنند و ولتاژ را تنظیم نمایند. از طرف دیگر، دیودها وظیفه یک طرفه کردن جریان را نیز برعهده دارند یعنی فقط از یک سمت به جریان اجازه حرکت می دهند.دیودها روی برد

به علت این نقشی که دیودها در مدار دارند به آن ها یک سو کننده نیز می گویند. دیودها در انواع مختلفی تولید می شوند شامل دیود های نوری، دیود های زنر و دیود های حساس به نور.

بری این که دیود را تست کنید باید مولتی متر شما دارای قابلیت تست دیود باشد. مولتی متر را روی حالت تست دیود قرار دهید و میله های آن را به دو پایه دیود تماس دهید. اکنون جای میله ها را عوض کنید و هر یک را به پایه دیگر تاس دهید.

اگر در یکی از حالات مولتی متر عددی را نشان دهد یعنی دیود سالم است اما اگر در هر دو حالت روی نمایشگر مولتی متر عدد ظاهر شود یا در هر دو حالت عددی ظاهر نشود یعنی دیود خراب است و نیاز به تعویض دارد.

سوئیچ

قطع، وصل و تغییر جریان در مدار بر عهده سوئیچ است. در مدار های الکتریکی معمولاً از سوئیچ های مکانیکی استفاده می شود. انواع مختلفی از سوئیچ ها وجود دارند که می توان در مدار های الکتریکی از آن ها استفاده کرد. این سوئیچ ها عبارتند از : سوئیچ Push to, Push switch, Break switch و غیره.

ترانزیستور

ترانزیستور یکی از قطعات الکترونیکی مهم است که از آن برای قطع و وصل کردن یا تقویت سیگنال های الکترونیکی استفاده می شود. در بردهای الکترونیکی موبایل از ترانزیستور برای انتقال دادن نویزها به بدنه استفاده می شود.ترانزیستور روی برد

برای ساختن ترانزیسترها از مواد نیمه رسانا نظیر سیلیسیم و ژرمانیم استفاده می شود. ترانزیستورها هم در انواع مختلفی تولید می شوند نظیر ترانزیستور NPN، ترانزیستور PNP و فوتو ترانزیستور.

برای این که بتوانید با مولتی متر ترانزیستور را تست کنید باید آن را روی حالت تست دیود قرار دهید و سپس پایه base ترانزیستو.ر را که به دو پایه دیگر راه می دهد پیدا کنید. اگر پایه base به سیم مشکی متصل است یعنی ترانزیستور منفی است اما اگر پایه base به سیم قرمز وصل است یعنی ترانزیستور مثبت است.

برای پیدا کردن دو پایه دیگر ترانزیستور باید اتصال یک پایه مولتی متر به پایه base را ثابت نگه دارید و پایه دیگر را یک بار به پایه دوم و دفعه بعد به پایه سوم تماس دهید. هر پایه ای که عدد کوچکتری را نشان دهد کلکتور است و پایه دیگر امیتر. اگر با تماس دادن میله های مولتی متر به پایه ها این حالات مشاهده نشد یعنی ترانزیستور خراب است.

القاگر یا سلف

سلف یا القاگر با نام سیم پیچ نیز شناخته می شود. القاگر یک قطعه پسیو دو سر است که وقتی جریان از آن عبور می کند انرژی الکتریکی را به صورت میدان مغناطیسی برای مدت زمان خاصی در خود ذخیره می کند.القاگر یا سلف روی برد

مهم ترین ویژگی القاگر این است که با تغییر جریان مدار مخالفت می کند. مقدار القاگر معمولاً به صورت کدهای رنگی روی آن نوشته شده است. اگر مقدار سلف یا القاگر روی آن درج نشده است باید توسط دستگاه اندازی شود.

کریستال

در مدار های الکتریکی از کریستال ها برای تثبیت فرکانس نوسان سازها استفاده می شود. فرکانسی که می توانند آن را کنترل کنند معمولاً رویشان حک شده است و در مدار با حرف X یا عبارت XTAL نشان داده می شوند.

چگونه قطعات روی برد را تعویض کنیم؟

برای تعویض کردن هر یک از قطعات رو برد لازم است که با استفاده از دستگاه هویه اتصال آن ها به برد را ذوب کنید. سپس پایه های آن را با پنس بلند کنید و قطعه را از برد جدا کنید. اکنون به همان شکل قطعه جدید را جایگزین کنید و با دستگاه هویه پایه های قطعه را به برد متصل کنید.